W konstrukcji dachu dopatrujemy się tego, co ma zapewnić nam bezpieczeństwo i komfort przebywania we własnym domu. Warto zatem poznać elementy dachu i dowiedzieć się, jakie funkcje pełnią poszczególne elementy tej konstrukcji. Elementy dachu i ich najważniejsze funkcje poznasz w naszym najnowszym wpisie.

Z czego składa się dach?

Budowa zadaszenia rozpoczyna się od elementów konstrukcyjnych, których główną funkcją jest przenoszenie ciężaru dachu na ściany budynku. Natomiast zewnętrzna warstwa dachu, czyli jego pokrycie, ma za zadanie chronić wewnętrzne elementy przed warunkami atmosferycznymi i innymi czynnikami z zewnątrz.

Główne elementy dachu to kalenica, kosz, okap i naroże. Pozostałe części składowe dachu to natomiast komin, rynny, ława kominiarska, wyłaz, lukarna i podbitka. Ze względu na mnogość części składowych dachu, często dzieli się je na:

• elementy konstrukcyjne dachu,
• połać dachową i elementy geometrii dachu,
• elementy pokrycia i wykończenia dachu,
• systemy odwodnienia dachu
• ozdobne i specyficzne elementy dachu.

Rodzaje dachów i ich specyficzne elementy

Różne typy dachów posiadają charakterystyczne elementy, które odgrywają kluczową rolę w ich konstrukcji. Wybraliśmy podstawowe rodzaje dachów – dach dwuspadowy, czterospadowy i płaski – aby unaocznić elementy wspólne i charakterystyczne dla konkretnego typu dachu.

Dach dwuspadowy to tradycyjny dach o dwóch głównych połaciach. Charakterystyczne elementy dla takiej konstrukcji to kalenica i kosze. Każdy z tych elementów krótko opisujemy niżej. Wspólne elementy z innymi konstrukcjami to okap, ławy, gąsiory (odprowadzające wodę z dachu).

Dach czterospadowy jest bardziej skomplikowany i posiada cztery połacie. Wśród elementów charakterystycznych znajdują się: gąsiory i narożniki, w miejscach, w których spotykają się cztery połacie.

Dach płaski natomiast znacznie różni się od pozostałych typów dachów. Jego głównymi elementami są: warstwa izolacyjna, warstwa drenażowa, a często także balast (np. żwir) lub zielona warstwa (trawa, rośliny). Może być również wyposażony w taras lub inne elementy użytkowe. Wspólnym elementem jest natomiast system odwodnienia.

Oprócz wyżej wymienionych części wiele dachów, niezależnie od typu, posiada dodatkowe elementy takie jak kominy, okna dachowe, wentylacja czy różnego rodzaju ozdoby i akcenty architektoniczne.

Połać dachowa i geometria dachowa – podstawowa ochrona przed czynnikami z zewnątrz

Połać dachowa to główna powierzchnia dachu, która może przyjmować różne formy w zależności od stylu architektonicznego budynku. To właśnie ona decyduje o tym, jak dach będzie odprowadzał wodę i śnieg. Może ona składać się z jednej płaszczyzny (dach płaski lub jednospadowy) lub kilku (np. dachy dwuspadowe lub czterospadowe). Linie, które wyznaczają granice i poszczególne fragmenty połaci, przebiegają przez kalenicę (zbiegnięcie się dwóch połaci), naroże, okap, krawędź szczytową i kosz.

Połać dachowa jest ściśle powiązana z elementami geometrii dachu, czyli technicznymi detalami, takie jak kąt nachylenia czy długość połaci, które decydują o funkcjonalności i estetyce dachu.

Malowanie dachu specjalistycznymi farbami pozwala zachować wysokie właściwości ochronne dachówek lub blach, dzięki czemu połać nie będzie wymagała remontu nawet przez kilkadziesiąt lat.

Elementy pokrycia i wykończenia dachu

Ochrona przed deszczem, śniegiem czy słońcem to podstawowe zadanie dachu, a odpowiednie pokrycie dachowe gwarantuje jego skuteczność. Wybierając materiały, takie jak dachówka, blacha czy papy bitumiczne, decydujemy o trwałości i wyglądzie naszego dachu.

Aby całość prezentowała się estetycznie, niezbędne są też elementy wykończenia dachu, takie jak obróbki blacharskie, okna dachowe czy kominki wentylacyjne. Charakterystycznymi elementami wykończenia dachu są:

• kalenica główna,
• naroża,
• okap dachowy,
• kosz dachowy.

Elementy te szczegółowo opisujemy poniżej.

Kalenica główna – najwyższy punkt dachu

Kalenica główna to krawędź, którą tworzą zbiegające się połacie szczytowe. Jest to niezwykle ważny element dachu, ponieważ od prawidłowości jej konstrukcji zależy to, czy cały dach będzie skutecznie chronił wilgocią i pleśnią. Kalenica główna określana jest także jako wierch, linia szczytowa, kipa lub grzbiet.

Naroża, czyli kalenice narożne

Naroża (kalenice narożne lub kalenice skośne) to krawędzie dachu, przebiegające pomiędzy połaciami bocznymi. Ich funkcja jest równie newralgiczna jak funkcja kalenicy głównej, ponieważ są one odpowiedzialne za wywiewanie wilgotnego powietrza spod połaci.

Okap dachowy – skuteczna ochrona elewacji

Okap dachowy to dolna, pozioma krawędź dachu. Zwykle jest ona wysunięta przed elewację, a celem takiego rozwiązania jest ochrona ścian budynku przed zaciekami, a także możliwość zamontowania skutecznego systemu rynnowego. Okap dachowy ma także inną funkcję, a mianowicie chroni wnętrze budynku przed nadmiernym nasłonecznieniem. Spodnia część okapu wykończona jest podbitką dachową.

Kosz dachowy – kluczowy dla szczelności dachu

W przeciwieństwie do kalenic, które są wypukłymi brzegami, kosz dachowy jest wklęsłą krawędzią na linii przecięcia dwóch połaci. To właśnie w tym miejscu gromadzi się śnieg i tamtędy odprowadzana jest woda opadowa. Kosz dachowy ma zatem kluczowe znaczenie dla szczelności całego dachu.

Komin – odprowadzanie spalin i nieświeżego powietrza

Komin jest pionowym elementem, który przecina połacie i składa się z jednego lub kilku kanałów spalinowych. Tą drogą z wnętrza budynku wydostają się spaliny z kominków bądź pieców, a także wyprowadzane jest zużyte powietrze.

Lukarna dachowa – doświetlenie poddasza

Lukarna jest elementem doświetlającym poddasze. Jej powierzchnie boczne są bezpośrednio połączone z połacią, natomiast powierzchnię frontową zajmują okna.

Systemy odwodnienia dachu

Ważnym elementem dachu są też systemy odwodnienia, do których należą:

• rynny,
• spusty
• i inne elementy,

które zapewniają, że woda nie gromadzi się na dachu ani nie dostaje się do wnętrza budynku. Pozwalają one skutecznie odprowadzać wodę deszczową z powierzchni dachu. Jak działają i co dokładnie obejmują poszczególne elementy systemu rynnowego?

System rynnowy – odprowadzanie wód opadowych

Skuteczny system rynnowy składanie z rynien i rur spustowych, które pozwalają efektywnie odprowadzać wodę tylko dzięki prawidłowemu montażowi, na który składają się także narożniki, odpływy, wylewki, łączniki, obejmy i haki. Dzięki odprowadzaniu wody opadowej unikamy gromadzenia się wody przy ścianach budynku oraz zacieków na elewacji.

Ozdobne i specyficzne elementy dachu

Architektura dachów to nie tylko funkcjonalność, ale też estetyka. Dlatego warto wspomnieć o ostatnich składowych dachu. Elementy ozdobne dachu, takie jak ozdobne wieńce czy gzymsy, dodają budynkom charakteru. Z kolei specyficzne elementy dachów, takie jak lukarny czy wykusze, mogą dodawać przestrzeni i światła wnętrzom.

Jak widać, budowanie lub renowacja dachu to skomplikowany proces, który wymaga uwzględnienia wielu elementów. Ten przewodnik pomaga lepiej zrozumieć, jakie funkcje pełnią poszczególne składniki dachu i jak ważna jest ich rola w zapewnieniu komfortu i bezpieczeństwa mieszkańcom. Współpracując z doświadczonymi specjalistami, możesz stworzyć dach, który będzie nie tylko funkcjonalny, ale też estetyczny i trwały. Pamiętaj też o regularnej konserwacji dachu, w czym może pomóc Ci Grupa Biotop.