Piękny zimowy krajobraz cieszy oczy wielu, ale szybko może stać się problemem dla właścicieli nieruchomości. Szczególnie gdy na ich domach śnieg zacznie tworzyć solidną pokrywę. Odśnieżanie dachu to nie tylko kwestia estetyki czy wygody, ale przede wszystkim bezpieczeństwa. Kto więc powinien o nie zadbać? Jakie są wytyczne i potencjalne konsekwencje zaniedbania tego obowiązku? Zapraszamy do lektury, która rozwieje te wątpliwości i pomoże dobrze przygotować się na odśnieżanie dachów i inne zimowe wyzwania.

Odśnieżanie dachów – kto musi je odśnieżać? 

To, na kim spoczywa obowiązek odśnieżania dachu budynku, określa Prawo Budowlane, a konkretnie ustawa z 7 lipca 1994 roku. Wyraźnie jest w niej zaznaczone, że jeśli jesteś właścicielem budynku, to obowiązek bezpiecznego użytkowania budynku, w tym usunięcia z jego dachu śniegu, spoczywa na Tobie. Również w sytuacji, gdy umowa najmu nie zawiera postanowień przekazujących ten obowiązek najemcy, a obiekt nie jest zarządzany przez profesjonalnego administratora, to właściciel musi sam zadbać o usunięcie śniegu z dachu. Obowiązek ten wynika z przepisów ustawy, co oznacza, że nie można go przekazać najemcy za pomocą umowy cywilnoprawnej. Poniżej znajdziesz fragmenty ustawy regulujące ten obowiązek: 

Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414 

USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane

Rozdział 6 

Utrzymanie obiektów budowlanych 

Art. 61. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany: 

1) utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 ust. 2; 

2) zapewnić, dochowując należytej staranności, bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych oddziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska

Rozdział 9 

Przepisy karne

Art. 91a.

Kto nie spełnia, określonego w art. 61, obowiązku utrzymania obiektu budowlanego w należytym stanie technicznym, użytkuje obiekt w sposób niezgodny z przepisami lub nie zapewnia bezpieczeństwa użytkowania obiektu budowlanego, podlega grzywnie nie mniejszej niż 100 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Art. 93. Kto:

8) nie spełnia obowiązku, o którym mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1–4a lub art. 62b,

Warto mieć na uwadze, także to, że jeżeli zalegający na dachu śnieg wyrządzi krzywdę jakiejś osobie, albo spowoduje uszkodzenie jej mienia, właściciel nieruchomości może zostać obciążony wypłatą odszkodowania. Dlatego właściciele domów przylegających do chodników czy dróg powinni szczególnie dbać o regularne odśnieżanie dachu, aby zapobiec potencjalnemu niebezpieczeństwu.

Kary za nieodśnieżony dach

Do egzekwowania przepisów Prawa budowlanego w kontekście odśnieżania dachów upoważnione są trzy instytucje: Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, Policja a także Straż Miejska. Z kolei zgodność procesu odśnieżania dachu z normami bezpieczeństwa i higieny pracy monitoruje Państwowa Inspekcja Pracy.

Zgodnie z prawem za nieodśnieżony dach można dostać mandat, a nawet trafić do więzienia (kara do roku pozbawienia wolności). Oczywiście dotyczy ona pojedynczych przypadków, gdzie zalegający na dachu śnieg, może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i życia innych. W większości przypadków nieodśnieżenie dachu karane jest mandatem w wysokości około 500 zł. Policja może nałożyć na właściciela lub zarządcę nieruchomości karę do 1000 zł. W przypadku odmowy zapłaty sprawa może trafić do sądu, gdzie kara może wzrosnąć do 5000 zł. Dodatkowo, za pozostawienie sopli lodu na dachu również grozi mandat do 500 zł.

Istnieje możliwość, że podczas oceny zaniedbań ze strony właściciela budynku wystąpi także podejrzenie nienależytego stanu technicznego. W takiej sytuacji inspektor nadzoru budowlanego może dodatkowo skierować sprawę do sądu. 

• “Kto niewłaściwie utrzymuje i użytkuje obiekt budowlany lub nie zapewnia bezpieczeństwa użytkowania obiektu podlega grzywnie nie mniejszej niż 100 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku (art. 91a ustawy – Prawo budowlane),

• kto nie zapewnia wykonania okresowej kontroli podlega karze grzywny (art. 93 pkt 8 ustawy – Prawo budowlane).”

Gdy zaniedbanie obowiązku odśnieżania dachu przerodzi się w realne zagrożenie, konsekwencje mogą być poważne, włączając ryzyko zawalenia się budynku pod ciężarem śniegu. W takich przypadkach odpowiedzialność prawna jest surowsza, a zarówno Prawo Budowlane, jak i Kodeks Karny mogą być stosowane. Zgodnie z art. 163 KK, osoba, która przez zaniedbanie odśnieżania dachu sprowadza zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub powoduje duże straty materialne, może zostać skazana na karę pozbawienia wolności od 1 do 10 lat. W przypadku, gdy działanie było nieumyślne, kary są łagodniejsze i wynoszą od 3 miesięcy do 5 lat więzienia. Jeżeli zaniedbanie spowoduje śmierć lub poważne obrażenia u wielu osób, kara może zostać zaostrzona do 2-12 lat pozbawienia wolności, a dla działań nieumyślnych od 6 miesięcy do 8 lat.

Odśnieżanie dachu o dużej powierzchni

Odpowiedzialność karna za nieodśnieżony dach wygląda nieco inaczej w przypadku właścicieli obiektów wielkopowierzchniowych, takich jak obiekty sportowe, supermarkety czy hale produkcyjne. Takie osoby również mogą zostać ukarane mandatem, ale dodatkowo, jeżeli służby stwierdzą, że zalegający na dachu śnieg stwarza realne niebezpieczeństwo dla osób przebywających w obrębie budynku, mogą natychmiast zabronić jego dalszego użytkowania. A więc odśnieżanie dachów wielkopowierzchniowych to podstawa do prawidłowego funkcjonowania zakładu.

W tym miejscu warto też wspomnieć, że w przypadku budynków większych niż 2000 m2, oraz innych budynków, których powierzchnia dachu przekracza 1000 m2, dwa razy do roku, właściciel zobowiązany jest do przeprowadzenia kontroli technicznej. Oczywiście musi je zlecić osobom do tego upoważnionym, ale to właśnie na nim spoczywa obowiązek, by dopilnować ich przeprowadzenia. Jeżeli takie kontrole się nie odbędą, właściciel budynku również w takiej sytuacji, może zostać ukarany. 

Kiedy śnieg zagraża bezpieczeństwu? 

To czy właściciel zostanie ukarany mandatem, zależy oczywiście w dużej mierze od tego jak dużo śniegu znajduje się na dachu. Jest to również podstawowy wskaźnik dla osoby zarządzającej budynkiem, wskazujący na potrzebę odśnieżania. 

Na rynku dostępne są specjalne urządzenia, pozwalające ocenić jaką grubość i gęstość ma zalegający na dachu śnieg. Przekłada się to oczywiście na jego ciężar i zagrożenie, jakie może stwarzać. Jeżeli chcesz ocenić grubość śniegu na dachu, warto skorzystać ze śniegowskazu, który w zależności od modelu może działać na zasadzie ultradźwięków lub laserów. Śniegomierz natomiast będzie narzędziem przydatnym do zmierzenia ciężaru śniegu. Istnieją także wagi śniegowe, które montuje się na dachu. Dostarczają one dodatkowe informacje o obciążeniu na powierzchni całego dachu, jednak jest to rozwiązanie, które przeznaczone jest raczej do dachów o dużej powierzchni. 

Decyzja o odśnieżaniu dachu nie powinna opierać się wyłącznie na odczytach z urządzeń pomiarowych. Jeżeli nie jesteś pewien, czy musisz pozbyć się śniegu zalegającego na Twoim dachu,  skonsultuj się z ekspertami, którzy, biorąc pod uwagę nie tylko grubość, ale także rodzaj śniegu, są w stanie rzetelnie ocenić faktyczne ryzyko. Rodzaj śniegu ma istotne znaczenie, ponieważ w zależności od tego, czy jest on zamarznięty, mokry, topniejący itd., może obciążać konstrukcję dachu na różne sposoby.

Szczególnie na dachach o znacznym nachyleniu, nawet niewielka ilość śniegu może stanowić zagrożenie. Śnieg zsuwający się z niego może być niebezpieczny nie tylko dla struktury budynku, ale również dla przechodniów.

Nie można również ignorować innych czynników, takich jak bieżąca temperatura, wilgotność powietrza czy trwające opady śnieżne, które mogą przyczyniać się do szybszego gromadzenia się śniegu na dachu. Regularne monitorowanie stanu dachu w okresie zimowym oraz podejmowanie decyzji o odśnieżeniu dachówki w odpowiednim momencie, jest niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i długowieczności konstrukcji.

Przede wszystkim warto kierować się zdrowym rozsądkiem. Szczególną uwagę na regularne odśnieżanie dachówki powinni zwracać właściciele budynków położonych przy chodnikach w dużych miastach oraz tych większych obiektów przemysłowych, które charakteryzują się intensywnym ruchem osób.

O tym jak wykonać szczegółowe obliczenia, które pozwalają określić ciężar śniegu, jaki jest dopuszczalny na dachu, piszemy tutaj: 

Strefy śniegowe w Polsce

Dla każdego budynku wykonane są oceny nośności dachu, które pozwalają określić dopuszczalną grubość pokrywy śnieżnej, uwzględniając szereg istotnych czynników. Dopuszczalna grubość pokrywy śnieżnej na dachu zależy od takich elementów jak kształt i stopień pochylenia dachu, bliskość sąsiednich budynków oraz ukształtowanie terenu. W Polsce, zgodnie z podziałem na pięć stref śnieżnych, różnorodne są warunki obciążenia śniegu, co jest kluczowe przy projektowaniu konstrukcji dachowej.

Terytorium Polski zostało podzielone na pięć stref obciążenia śniegiem zgodnie z normą PN-EN 1991-1-3, co jest kluczowe przy obliczaniu obciążenia dachów spowodowanego przez śnieg. 

Strefy obejmują:

• strefa I: zachodnia część kraju.

• strefa II: znaczna część Polski, w tym duże miasta jak Łódź, Katowice, Poznań i Warszawa.

• strefa III: tereny wschodnio-północne, wschodnie i wschodnio-południowe Polski, w tym Gdańsk, Siedlce, Lublin i Rzeszów.

• strefa IV: głównie województwa warmińsko-mazurskie i podlaskie.

• strefa V: w znacznej mierze obejmuje województwo małopolskie, szczególnie region górski w okolicach Zakopanego.

Szacunkowe obciążenie wynika z masy śniegu, gdzie 1 metr sześcienny śniegu waży średnio około 250 kg. Przykładowo, pokrywa o grubości 20 cm na każdym metrze kwadratowym dachu tworzy obciążenie około 50 kg, a pokrywa o grubości 35 cm obciąża dach prawie 90 kg na metr kwadratowy.

Szczególnie niebezpieczne są długotrwałe zaleganie śniegu na dachach oraz wahania temperatur, które mogą prowadzić do lodowacenia śniegu. W takich warunkach ciężar śniegu ulega zmianie – świeży puch waży 100-200 kg na metr sześcienny, natomiast ciężar śniegu, który zalega przez kilka tygodni i jest mokry, może wzrosnąć do około 400 kg na metr sześcienny. W przypadku lodu ciężar ten może przekroczyć 800 kg na metr sześcienny.

Dodatkowo, podczas roztopów śnieg może absorbować wodę deszczową, co dodatkowo zwiększa jego gęstość i masę. Należy zwrócić uwagę, że ciężar śniegu nie zmienia się tylko przez proces topnienia, lecz może ulegać zmianie, gdy na istniejącą warstwę śniegu nakładają się kolejne opady, co podnosi całkowite obciążenie. 

Wiatr również wpływa na strukturę śniegu, zbijając go i utrudniając precyzyjną ocenę jego rzeczywistego ciężaru na podstawie tylko obserwacji grubości warstwy. Zmienne warunki atmosferyczne sprawiają, że ciężar pokrywy śnieżnej na dachu może być trudny do dokładnego przewidzenia, co ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa konstrukcji.

Odśnieżanie dachu a BHP

Malując, czyszcząc i odśnieżając dachy od ponad 17 lat, doskonale zdajemy sobie sprawę z tego jak ważne jest bezpieczeństwo podczas pracy na wysokości. Trudność odśnieżania dachu, polega na tym, że dodatkowo istnieje ryzyko poślizgnięcia się na mokrym podłożu. 

Dlatego podczas odśnieżania dachu, jak przy wszystkich pracach na wysokości powyżej 3 metrów, zalecane jest stosowanie systemów zabezpieczających, które uniemożliwiają upadek. Na stromych dachach, niezbędne są ochronne systemy umożliwiające bezpieczne utrzymanie pozycji podczas pracy. Podobnie w przypadku prac prowadzonych blisko krawędzi. Osoba odpowiedzialna za procedurę odśnieżania budynku powinna zaplanować pracę w taki sposób, aby zminimalizować ryzyko wypadku. Dodatkowo, prace na wysokościach powyżej 3 metrów nie mogą być wykonywane przez osoby, które nie ukończyły 18. roku życia.

Pracownicy powinni być wyposażeni w odpowiednią odzież ochronną dostosowaną do warunków zimowych, w tym w rękawice oraz obuwie z elastycznymi, antypoślizgowymi podeszwami. Powinni również korzystać z szelek bezpieczeństwa z linką i amortyzatorem oraz kasków ochronnych. 

Przed rozpoczęciem pracy konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie terenu wokół budynku poprzez oznaczenie stref zagrożonych spadającym śniegiem lub lodem. Obszar ten powinien mieć co najmniej szerokość równą 1/10 wysokości budynku, ale nie mniej niż 6 metrów. Jeżeli nie jest możliwe odpowiednie wygrodzenie terenu, należy podjąć inne środki zapewniające bezpieczeństwo osób znajdujących się w okolicy. 

Państwowa Inspekcji Pracy przygotowała ulotki „Bezpieczne odśnieżanie dachów”, która jest dostępna po kliknięciu w link: https://www.pip.gov.pl/publikacje/publikacje-dla-pracodawcow/bezpieczne-odsniezanie-dachow 

Zabezpieczenie dachu przed śniegiem – jak to zrobić?

Nie wiesz jak odśnieżyć dach? Zajmiemy się tym! 

Grupa Biotop oferuje profesjonalne usługi odśnieżania dachów w Krakowie oraz innych miejscowościach województwa małopolskiego, a w przypadku wielkopowierzchniowych dachów także na terenie całej Polski. Dzięki naszemu bogatemu doświadczeniu oraz dostępowi do specjalistycznego sprzętu zapewniamy efektywne i bezpieczne usuwanie śniegu z różnych obiektów. Nasze usługi obejmują:

• odśnieżanie kamienic,
• odśnieżanie szkół,
• odśnieżanie uczelni,
• odśnieżanie kościołów,
• odśnieżanie dachów wielkopowierzchniowych,
• odśnieżanie hal przemysłowych i targowych,
• oraz innych budynków.

Metody odśnieżania budynków dostosowujemy do konkretnych warunków, takich jak rodzaj budowli , konstrukcja dachu, powierzchnia oraz grubość pokrywy śnieżnej. W naszej ofercie znajdą Państwo:

• ręczne usuwanie śniegu – idealne dla płaskich dachów o mniejszej powierzchni, gdzie stosujemy proste narzędzia ręczne,

• mechaniczne odśnieżanie – wykorzystujemy odśnieżarki oraz inne maszyny, a zebrany śnieg jest transportowany odpowiednimi urządzeniami,

• chemiczne odśnieżanie – stosujemy bezpieczne środki rozpuszczające śnieg, które nie uszkadzają powierzchni dachu.

Nasi pracownicy są wyposażeni w odpowiednie zabezpieczenia, które chronią ich przed upadkiem z wysokości oraz poślizgnięciem na śliskiej powierzchni dachu. W razie potrzeby przy odśnieżaniu stromych dachów stosujemy techniki alpinistyczne.

Podczas prac związanych z odśnieżaniem budynków dbamy również o bezpieczeństwo okolicznych terenów, takich jak podjazdy, parkingi czy chodniki. Aby zapewnić bezpieczeństwo i uniknąć uszkodzeń, podczas prac nie dopuszczamy do obecności osób ani pojazdów w rejonie wykonywanych działań. Zapraszamy do kontaktu, w celu uzyskania szczegółowych informacji.